Wikicabinet kính chào quý độc giả ở kỳ trước chúng tôi đã giới thiệu các chủ đề về:
Lê Thánh Tông – Những dấu ấn đầu tiên
Kỳ này wikicabinet xin giới thiệu đến độc giả một chủ đề thú vị về Dương Vân Nga – Hoàng hậu hai triều đại. Mời quý độc giả đón theo dõi chủ đề này cùng wikicabinet nhé.
Đại Thắng Minh Hoàng Hậu – Dương Vân Nga (952 – 1000), sử chép Dương thị là hoàng hậu của Đinh Bộ Lĩnh và Lê Hoàn. Bà đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc chuyển giao quyền lực từ nhà Đinh về nhà Tiền Lê.
Người con trai của bà với Đinh Tiên Hoàng tên Đinh Toàn, là vua cuối của nhà Đinh còn người con gái của bà với Lê Hoàn là Lê Thị Phất Ngân trở thành hoàng hậu của Lý Thái Tổ, mẹ vua Lý Thái Tông sau này.
Tên gọi và xuất thân của Hoàng hậu Dương Vân Nga
Đại Việt sử ký toàn thư chỉ cho biết bà họ Dương, không nói bà tên là gì. Hiện có nhiều thuyết về tên gọi và xuất thân của bà:
Dương Ngọc Vân: Theo cuốn sách “Nhà Đinh dẹp loạn và dựng nước” của Nguyễn Danh Phận thì Dương Ngọc Vân là con gái của Dương Tam Kha. Còn theo cuốn sách “Võ tướng Thanh Hóa trong lịch sử dân tộc” của Trần Văn Thịnh thì Dương Ngọc Vân là con gái của Dương Nhị Kha (anh trai của Dương Tam Kha).
Dương Vân Nga: Theo giai thoại dân gian, Dương Vân Nga là con gái của ông Dương Thế Hiển, quê ở vùng Nho Quan, Ninh Bình. Cái tên Vân Nga là ghép từ Vân Long và Nga My là tên thôn quê cha mẹ bà. Còn theo nội dung của Ngọc phả, Thần Phả, về sự tích Thần Phật thờ ở đình chùa đền miếu thôn Đặng Xá, xã Văn Xá, huyện Kim Bảng, Hà Nam, Dương Vân Nga lại là con của Dương Đỉnh, người Trường Yên, kinh đô Hoa Lư.
Không khẳng định bà tên là gì: Theo cuốn sách “Nhìn lại lịch sử” của Lã Duy Lan, Phan Duy Kha và Đinh Công Vĩ thì Dương thị đã lần lượt trở thành vợ của ba vị vua là Ngô Xương Văn, Đinh Bộ Lĩnh và Lê Hoàn. Đinh Bộ Lĩnh sau khi thắng Ngô Xương Văn đã lấy vợ của Ngô Xương Văn là Dương thị vì mục đích chính trị.
Cũng theo Phả hệ họ Ngô Việt Nam soạn năm 2003 thì Dương Vân Nga vốn là mẹ sứ quân Ngô Nhật Khánh. Đinh Tiên Hoàng dẹp xong Nhật Khánh, lấy bà làm vợ, sau đó đưa người con gái riêng của bà – tức em Ngô Nhật Khánh – làm vợ Đinh Liễn. Tuy nhiên, quan điểm này không vững do nhiều tình tiết không hợp lý.
Hoàng hậu nhà Đinh
Năm Mậu Thìn 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, tự xưng là Đại Thắng Minh Hoàng đế, đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư. Đinh Tiên Hoàng cho xây cung điện, chế triều nghi, định phẩm hàm quan văn, quan võ.
Theo Đại việt sử ký toàn thư, Vua Đinh Tiên Hoàng lập 5 hoàng hậu là Đan Gia, Trinh Minh, Kiều Quốc, Cồ Quốc và Ca Ông. Trong đó được nhắc đến nhiều là hoàng hậu hai triều Dương Vân Nga và bà tổ nghề may Nguyễn Thị Sen. Tuy nhiên, không thấy nói đến bà là ai trong số 5 vị trên.
Khi Lê Hoàn lập Dương Vân Nga làm hoàng hậu, chính sử ghi rõ: “Vua lập Đại Thắng Minh hoàng hậu triều Đinh làm hoàng hậu” và các sử gia rất nặng lời với Lê Hoàn trong việc này. Qua việc gọi bà là Đại Thắng Minh hoàng hậu đó có thể thấy được vai trò của bà trong hoàng cung nhà Đinh.
Nghi án cung đình
Theo sử sách, năm Kỷ Mão 979, Đinh Bộ Lĩnh cùng con trai Đinh Liễn bị viên hoạn quan Đỗ Thích ám sát. Trước đó Thái tử Hạng Lang bị Đinh Liễn giết. Đinh Toàn – con Dương Vân Nga, và là con trai còn lại của Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi. Dương Vân Nga trở thành Thái hậu.
Tuy nhiên, nhiều nhà nghiên cứu gần đây có xu hướng bác bỏ giả thiết cho rằng cha con Đinh Tiên Hoàng là do Đỗ Thích giết mà đặt giả thiết thủ phạm chính là Lê Hoàn cùng với sự hậu thuẫn của Dương Vân Nga. Họ lý giải rằng Lê Hoàn muốn toan tính lấy ngôi, còn Dương Vân Nga trong cuộc tranh đua với các hoàng hậu khác để giành ngai vàng cho con trai đã cấu kết với Lê Hoàn.
Hoàng hậu nhà Tiền Lê
Đinh Toàn khi đó mới 6 tuổi, Thập đạo tướng quân Lê Hoàn là nhiếp chính. Các đại thần Đinh Điền, Nguyễn Bặc, Phạm Hạp thấy quyền lực rơi vào tay Lê Hoàn, lại nghi Dương Vân Nga cùng Lê Hoàn tư thông nên cử binh đến đánh. Lê Hoàn dẹp tan, Đinh Điền, Nguyễn Bặc, Phạm Hạp đều bị giết. Phò mã nhà Đinh là Ngô Nhật Khánh bỏ trốn vào nam, cùng vua Chăm Pa với hơn nghìn chiến thuyền định đến đánh kinh đô Hoa Lư nhưng bị bão dìm chết.
Năm 980, quân Tống chuẩn bị sang đánh, Dương Vân Nga cùng triều thân tôn Lê Hoàn lên làm vua, tức vua Lê Đại Hành. Lê Hoàn sau khi chiến thắng quân Tống lập nên nhà Tiền Lê. Dương Vân Nga trở thành một trong năm Hoàng hậu của Lê Đại Hành.
Bà mất năm 1000, cùng năm với con trưởng của Lê Hoàn là Lê Thâu.
Các sử gia phong kiến đặc biệt chỉ trích Lê Hoàn và Dương Vân Nga. Trong Đại Việt sử ký toàn thư, Ngô Sĩ Liên viết:
“Đạo vợ chồng là đầu của nhân luân, dây mối của vương hóa. Hạ kinh của Kinh Dịch nêu quẻ Hàm và quẻ Hằng lên đầu, là để tỏ cái ý lấy đàn bà tất phải chính đáng. Đại Hành thông dâm với vợ vua, đến chỗ nghiễm nhiên lập làm hoàng hậu, mất cả lòng biết hổ thẹn. Đem cái thói ấy truyền cho đời sau, con mình bắt chước mà dâm dật đến nỗi mất nước, há chẳng phải là mở đầu mối họa đó sao?”
Các sử gia hiện đại có cái nhìn khác về Lê Hoàn và Dương Vân Nga. Hoàng Xuân Hãn viết trong Hoàng Xuân Hãn tuyển tập:
“…việc này trái với khuôn phép nhà nho. Các sử gia nho xưa đã trịnh trọng chỉ trích như Ngô Sĩ Liên, Ngô Thì Sĩ… Các vị ấy không hiểu rằng đời Đinh, Tiền Lê đạo Nho chưa có ảnh hưởng gì sâu vào dân Việt cho đến nửa đời Trần còn thế. Dân chúng đã lập đền thờ các vua Đinh, Lê trên nền tảng cung điện Hoa Lư mà không quên bà Dương hậu, không những thế mà còn tự hợp hai vua tô tượng hai vua ngồi chung một toà với Dương hậu ở giữa. Nhưng đến đầu đời Lê Thái Tổ cho là trái đạo mà bỏ đi! Tuy vậy các nho gia phê bình cũng không ai trách bà mà chỉ trách Lê Hoàn”.
Dương Vân Nga và Lê Hoàn được thờ ở đền Vua Lê Đại Hành tại xã Trường Yên, huyện Hoa Lư, Ninh Bình.
Trong kỳ tiếp theo, Wikicabinet trân trọng mời độc giả đón đọc chủ đề Đôi nét về vua Lê Nhân Tông.
Nếu có những thắc mắc hay muốn tìm hiểu về bất kỳ chủ đề nào, hãy liên hệ với Wikicabinet bằng cách bình luận ở phía dưới nhé.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét